«Είναι να τρομάζεις, αλλά δεν ξέρουν τα παιδιά τραγούδια... Ξέρουν φρασούλες, κομματάκια κομματάκια... "Τρέχα τρέχα, οδηγέ, και θα σε περάσουμε και θα σε κεράσουμε έναν κουραμπιέ"... Αυτό είναι το μεγάλο σλόγκαν που μπαίνουν στα πούλμαν για να πάνε στις εκδρομές τους. Μπορεί να το τραγουδάνε μισή ώρα... Κι ενώ τα πηγαίνουνε οι γονείς στις παιδικές παραστάσεις που γίνονται και είναι περισσότερο θεατρικές, τα πηγαίνουνε και στο Μέγαρο και στη Λυρική Σκηνή, βλέπουν ταινίες, Ντίσνεϊλαντ κι όλα αυτά, δεν έχουν τραγούδια που να είναι στα μέτρα τους.
Έχουν δει όλα τα βιντεοκλίπ, είναι πληροφορημένα... Οπτικά μόνο... Ξέρουν την εικονική πραγματικότητα, δεν έχουν επαφή με την πραγματικότητα. Αυτά που ενθουσιάζουν τα παιδιά είναι τα τραγούδια που έχουν κάτι σουρεαλιστικό. Αν πετύχουν κάτι τέτοιο, μέχρι τη στιγμή που θα 'ρθει δεύτερη φορά το ρεφρέν, και μόνο γιατί το ακούσανε την πρώτη φορά, το ξέρουνε. Είναι τέτοια σφουγγάρια... Αλλά πώς να κάνεις, όντας ενήλικας, τέτοια τραγούδια;» αναφέρει η Μαρίζα Κωχ σε μια παλαιότερη συνέντευξή της σχετικά με το παιδικό τραγούδι.(7 - 15/01/2006 στην Ελευθεροτυπία)
Ίσως η μοναδική προσπάθεια ζωής που αφορά την αναζήτηση και εφαρμογή τρόπων προσέγγισης με την παιδική ψυχολογία είναι αυτή της Μαρίζας Κωχ. Όλα ξεκίνησαν από δυο παιδικούς δίσκους που κατέγραφαν παραδοσιακά παιδικά τραγούδια εν έτει 1978 («Μια εκδρομή με τη Μαρίζα» και «Ένα περιβόλι γεμάτο τραγούδια»), για να εξελιχθούν μέχρι σήμερα σε αμέτρητες ζωντανές παραστάσεις για παιδιά (πέντε χρόνια παιζόταν μπροστά σε παιδιά η παράσταση «Η γοργόνα ταξιδεύει τον μικρό Αλέξανδρο», ένα μουσικό ταξίδι στην Ελλάδα), αλλά και σε δίσκους με παραδοσιακά τραγούδια και καινούρια δικά της που συνδυάζουν την ψυχαγωγία των παιδιών με το άκουσμα των φυσικών οργάνων, τη σωστή άρθρωση του λόγου αλλά και το θεατρικό παιχνίδι.
Υπάρχουν όμως κι άλλοι παιδικοί δίσκοι που κουβαλούν έναν δικό τους μύθο στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού. Χρειάστηκαν 35 χρόνια καταιγιστικής παρουσίας στη δισκογραφία, για να αποφασίσει ο Μίκης Θεοδωράκης -μόλις το 1994- να εκδώσει τα «παιδικά» του τραγούδια, τις μελοποιήσεις που πραγματοποίησε σε ηλικία από 14 μέχρι 20 ετών, στηριγμένος σε κείμενα των Αναγνωστικών της εποχής λίγο πριν και μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο αλλά και σε ποιητικά κείμενα όπως του Παλαμά, Δροσίνη και άλλων ποιητών.
Η απήχηση των «παιδικών» τραγουδιών τα νεότερα χρόνια είναι πολύ μεγαλύτερη όταν έχουν μια τηλεοπτική, ραδιοφωνική ή ακόμα και θεατρική καταγωγή. Τα τραγούδια που έγραψαν για τη «Λιλιπούπολη» οι Λένα Πλάτωνος, Νίκος Κυπουργός, Δημήτρης Μαραγκόπουλος, Νίκος Χριστοδούλου και Μαριανίνα Κριεζή, η «Ντενεκεδούπολη» του Γιάννη Μαρκόπουλου (1980), ο «Οδυσσεβάχ» του Διονύση Σαββόπουλου (γράφτηκε το 1981 αλλά έγινε δίσκος το 1996), ο «Μορμόλης» του Γιάννη Σπανού (1974), ο «Μάγος του Οζ» του Μίμη Πλέσσα (1980) αποτελούν κομμάτια που σαφώς έχουν ενταχθεί στο ρεπερτόριο της «μυθολογίας» της παιδικής δισκογραφίας των νεότερων χρόνων...
Η αλήθεια είναι ότι οι δίσκοι με τα παιδικά τραγούδια, ενώ απευθύνονται σε παιδιά, δημιουργούνται αλλά και αγοράζονται από μεγάλους... Αρα, η απήχησή τους εξαρτάται από την εικόνα που θα διαμορφώσουν γι' αυτούς επίσης οι μεγάλοι... Οταν ο Λουκιανός Κηλαηδόνης τραγουδούσε στο δίσκο του «Αχ! Πατρίδα μου γλυκιά» τα «παιδικά» τραγούδια της δικής του νιότης («Ήταν ένα καράβι παιδιά», «Χριστιανόπουλα», «Φλαμουριά» κ.λπ.), παρόλο που το υλικό μπορούσε να κεντρίσει το ενδιαφέρον παιδιών, κατά βάση μετέφερε μνήμες μεγαλυτέρων.
Ένας τρόπος που χρησιμοποιείται πολύ συχνά, προφανώς και για τον εντυπωσιασμό των «μεγάλων» αγοραστών των «παιδικών» δίσκων, είναι η συμμετοχή πληθώρας γνωστών ερμηνευτών ενός χώρου Χαρακτηριστικό παράδειγμα η συμμετοχή του Σωκράτη Μάλαμα, της Ελευθερίας Αρβανιτάκη, του Αλκίνοου Ιωαννίδη, της Ελένης Τσαλιγοπούλου, του Φοίβου Δεληβοριά κ.ά. στον πρόσφατο δίσκο του Γιώργου Χατζηπιερή «Ο τεμπέλης δράκος και άλλες ιστορίες», ο οποίος βέβαια έχει αγκαλιαστεί και από μικρούς και από μεγάλους.
Με μια αντίστοιχη διάθεση είχαν συγκεντρωθεί το 1995 οι Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Λουκιανός Κηλαηδόνης, Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Αφροδίτη Μάνου, Τάνια Τσανακλίδου, Κώστας Θωμαΐδης και Ελένη Τσαλιγοπούλου για να μοιραστούν τα παιδικά τραγούδια που είχαν γράψει γύρω στα 1980 ο Μάνος Λοΐζος και ο Γιάννης Νεγρεπόντης και εκδόθηκαν στο δίσκο «Κάτω από ένα κουνουπίδι». Ερμηνευτικά όμως λειτουργούσε πάνω απ' όλα η τρυφερή «αφέλεια» του ίδιου του Λοΐζου, καθώς ακουγόταν από ένα «δοκιμαστικό, μια ηχογράφηση από κασετόφωνο με τον ίδιο τον Λοϊζο να παίζει κιθάρα και να τραγουδά το «παπί» και το ομώνυμο τραγούδι του δίσκου «κάτω από ένα κουνουπίδι»
Από τα παιδικά τραγούδια που δεν έγιναν πολύ γνωστά αλλά έχουν πολλά να δώσουν στα παιδιά μπορούμε να θυμηθούμε τις «Αρες, μάρες, κουκουνάρες» του αξέχαστου Μάριου Τόκα και του Φώντα Λάδη με την Τάνια Τσανακλίδου αλλά και το δίσκο «Μίλα μου για μήλα» του Σταύρου Παπασταύρου.
Καλύτερη τύχη είχαν οι δισκογραφικές δουλειές του Νότη Μαυρουδή, που τραγουδήθηκαν από παιδικές χορωδίες («Χάρτινο καράβι», 1995, «Λούνα Παρκ», 1998, και «Μουσικό Ανθολόγιο» 2003).
Και βέβαια μια πολύ αξιόλογη παρουσία στο χώρο παραδοσιακού τραγουδιού είναι η Δόμνα Σαμίου που με το δίσκο της Περπερούνα έδωσε και αυτή την ευκαιρία στα παιδιά να τραγουδήσουν παιδικά τραγούδια της ελληνικής παράδοσης.
Αυτή η παρουσίαση της παιδικής δισκογραφίας είναι ένα μέρος από τα έργα που υπάρχουν για τα παιδιά. Είναι πλέον στο χέρι του γονιού και του δασκάλου να ακούει και να επιλέγει βάζοντας τα κριτήρια που είναι απαραίτητα για να είναι το παιδικό τραγούδι απόλαυση μαζί αλλά και ευκαιρία για δημιουργία και εξέλιξη.
Κουρκουρίκα Μαρία Μουσικοπαιδαγωγός